Təpəgöz və Mehmet

An Azeri story about the cyclops Tepegoz, written under the pseudonym of “Doğanın Yoldaşı”.

Bir zamanlar, Azərbaycanın geniş ərazilərində, Təpəgöz adlı bir mifoloji varlıq yaşardı. Təpəgöz, alnında yalnız bir gözü olan müxtəlif bir varlıq idi, bu onu özündən başqa varlıqlardan fərqli və güclü edirdi.

Təpəgözün dağlar arasında yaşadığı bir köyün ortasında, Mehmet adlı bir gənc oğlan yaşayırdı. Mehmet, tədqiqatçı və macəracı ruhlu idi və həmişə yeni təcrübələr axtaran biriydi. Bir gün, günəşli bir gün Mehmet kəndin ətrafında gezip dolaşarkən, Təpəgözün ərazilərinə düşdü.

Mehmet, özünün Təpəgözün gizli mağarasına təsadüf etdiyindən xəbərsizdi. Təpəgöz bir qonaq olduğunu hiss edərək, gözlənilməz bir şəkildə ortaya çıxdı, alnındakı tək gözü maraqla parladı. Lakin Təpəgöz, Mehmetin qəlbindəki masumluğu və mərhəməti hiss edərək, onu qorumaqdan və xoşbəxt etməkdən zövq alırdı.

Təpəgöz Mehmetin yanına yaxınlaşdı və yumşaq bir səslə dedi: “Qorxma, gənc macəraçı. Mən Təpəgözəm, bu dağların mühafizəçisiyəm. Mənim mağarama necə gəldin?”

Mehmet, Təpəgözün görünüşündən təəccüblənərək cavab verdi: “Ətrafdakıları araşdırarkən, bilmədiyim bir şəkildə buraya düşdüm. Bu təsadüfi iş üçün üzr istəyirəm.”

Təpəgöz xeyirxah bir şəkildə gülümsədi və dedi: “Üzr istəməyə ehtiyac yoxdur, gənc Mehmet. Mən sənə maraqlı bir macəraçı kimi baxırəm. Səni bu ərazilərə gətirən nə oldu?”

Mehmet təbiətə olan sevgisini və onun sirrlərini öyrənmək arzusunu bölüşdü. Bu uşağın alovlu məhəbbətindən etkilənən Təpəgöz, ona kömək etməyə qərar verdi.

Qüdrətli və hikmətli bilikləri ilə Təpəgöz, Mehmetin rəhbəri və qoruyucusu oldu. Ona dağlardakı gizli yol və yolları göstərdi, əraziləri işğal edən müxtəlif bitkilər və heyvanlar haqqında məlumatlar verdi və qədim əfsanələr və qəhrəman macəralarından danışdı.

Bir gün, Mehmet və Təpəgöz təhlükəli bir dağ yolunu araşdırarkən yardım çağırışı eşidildi. Səsə doğru sürətlə yönəldilər və dərin bir uçuruma düşmüş Aysel adlı bir qız uşaqını tapdılar.

Təpəgöz heç düşünmədən, nifrətindən Aysel’i qurtarmaq üçün böyük gücündən istifadə etdi. Mehmet Aysel’i təsəlli edərkən, Təpəgöz onlara gözləyən gözləri altında təhlükəsiz olacaklarını təmin etdi.

Bu gündən etibarən, Təpəgöz kəndin sevilən mühafizəçisi halına gəldi, uşaqları qoruyur və onların təhlükəsizliyini təmin edirdi. Mehmet və Aysel çox vaxt mağarasında onu ziyarət edərək onun hikayələrini dinlədilər və qəhrəmanlıq, mərhəmət və insanlarla təbiət arasındakı harmoniya barədə dəyərli dərslər öyrəndilər.

Təpəgöz, bir zamanlar bir çox tərəfdən qorxulan, dostluğun və mərhəmətin simvolu halına gəldi. Qırıcılar onun haqqəndəki gerçək mənalarını tanıdılar və cavabında Təpəgöz öz bağlılığı ilə torpağını və insanlarını qoruyurdu.

Beləliklə, Təpəgözün və Mehmetin və Ayselin arasındakı bağın efsanesi geniş yayıldı və nəsilləri təbiət dünyasının gözəlliyini qəbul etməyə, hikməti axtarmağa və dostluğun gücünü qəhrəman kimi qoşa bilərək ilhamlandırdı.

Hətta bu gün, Azərbaycanın dağlarında, Təpəgözün ruhu hələ də yaşayır, bilmədiklərimizi açıq qəlbdə qarşılayaraq və gözlənilməz yerlərdə gözəlliyi və mərhəməti tapmağa xatırladır.

---

A rough translation into English:

Once upon a time, in the vast lands of Azerbaijan, there lived a mythical creature named Təpəgöz. Təpəgöz was no ordinary being; he had a single eye on his forehead, making him a unique and powerful creature.

In a small village nestled among the rolling hills, there lived a young boy named Mehmet. Mehmet was full of curiosity and adventure, always seeking new experiences. One sunny day, as Mehmet was exploring the countryside, he found himself in the territory of Təpəgöz.

Unbeknownst to Mehmet, he had stumbled upon Təpəgöz’s hidden cave. Sensing the presence of a visitor, Təpəgöz emerged from the shadows, his single eye gleaming with curiosity. But instead of frightening Mehmet, Təpəgöz sensed the innocence and kindness in the young boy’s heart.

Təpəgöz approached Mehmet and gently spoke, “Fear not, young adventurer. I am Təpəgöz, the protector of these hills. How did you find your way to my cave?”

Mehmet, amazed by Təpəgöz’s appearance, replied, “I was exploring the countryside and unknowingly ended up here. I apologize for intruding.”

Təpəgöz smiled warmly and said, “No apology is needed, young Mehmet. I see the curiosity in your eyes, just as I possess curiosity myself. Tell me, what brings you to these lands?”

Mehmet shared his love for exploration and his desire to learn about the secrets of nature. Touched by the boy’s passion, Təpəgöz decided to help him on his journey.

With his incredible strength and wisdom, Təpəgöz became Mehmet’s guide and protector. He showed him the hidden paths through the hills, taught him about the different plants and animals that inhabited the land, and shared stories of ancient legends and heroic adventures.

One day, as Mehmet and Təpəgöz were exploring a treacherous mountain path, they heard cries for help. They rushed towards the sound and discovered a young girl named Aysel, who had fallen into a deep ravine.

Without hesitation, Təpəgöz used his immense strength to rescue Aysel from the perilous situation. As Mehmet comforted Aysel, Təpəgöz assured them that they would be safe under his watchful eye.

From that day forward, Təpəgöz became a beloved guardian of the village, protecting the children and ensuring their safety. Mehmet and Aysel often visited him in his cave, where they listened to his stories and learned valuable lessons about courage, kindness, and the harmony between humans and nature.

Təpəgöz, once feared by many, became a symbol of friendship and benevolence. The villagers came to recognize his true nature, and in return, Təpəgöz protected the lands and its people with unwavering devotion.

And so, the legend of Təpəgöz and his bond with Mehmet and Aysel spread far and wide, inspiring generations to embrace the beauty of the natural world, seek wisdom, and cherish the power of friendship.

Even today, in the hills of Azerbaijan, the spirit of Təpəgöz lives on, reminding us to approach the unknown with an open heart and to find beauty and kindness in unexpected places.